Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 4. fıkrası (TCK 188/4), uyuşturucu ya da uyarıcı madde üretimi, ithalatı, ihracatı, satışı, nakliyesi ve bulundurulması gibi suçların bazı yerlerde işlenmesi halinde daha sert hapis cezaları uygulanacağını hükme bağlamaktadır. Kanun koyucu, eylemin gerçekleştiği yerin topluma etkisini göz önüne alarak belirli mekânlarda bu suçların işlenmesini cezayı ağırlaştıran bir unsur olarak tanımlamıştır. TCK 188/4’e göre, eğer suç okul, yurt, hastane, askeri birlik, ibadethane gibi alanlarda ya da bu yerlere 200 metre mesafede işlenirse, faile verilecek ceza yüzde elli oranında artırılır. Bu düzenleme ile toplumun korunmaya muhtaç kesimlerinin uyuşturucu tehdidinden korunması amaçlanmaktadır.
Şimdi TCK 188/4’ün ayrıntılarına ve uygulamadaki önemine Yargıtay kararları çerçevesinde göz atalım.
[ez-toc]
TCK 188/4 Suçunun Unsurları
Suçun Belirli Yerlerde Gerçekleşmesi
Suçun işlendiği yerin özelliği, doğrudan cezanın artırılmasına sebep olur. Kanun koyucu, başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumun duyarlı gruplarının bulunduğu mekânları özel olarak koruma altına almıştır. Bu mekânlar arasında şunlar yer alır:
- Okullar
- Öğrenci yurtları
- Hastaneler
- Askeri kışlalar
- İbadethaneler
- Bu yerlerin çevresindeki 200 metrelik alanlar
Örneğin bir okulun bahçesinde, hastane koridorunda ya da cami çevresinde uyuşturucu satmak veya bulundurmak, cezayı artıran nitelikli bir haldir.
Fiilin Mekânla Bağlantısı
Burada önemli olan, suçun belirtilen yerde işlenmiş olmasıdır. Failin özellikle o mekânı seçmiş olması aranmaz; eylemin o yerle bağlantılı olması yeterlidir.
TCK 188/4 Suçunda Ceza
Kanunun bu hükmüne göre, yukarıda sayılan alanlarda veya çevrelerinde işlenen suçlar için verilen ceza yüzde 50 oranında artırılır.
Örneğin, normal şartlarda 20 yıl hapis cezası öngörülen bir uyuşturucu suçunda, TCK 188/4 kapsamında bu ceza 30 yıla kadar çıkarılabilir.
TCK 188/4 Suçunda Yargıtay Kararları
Okul Çevresinde Suç İşlenmesi
Sanığın bir ilkokulun arkasında uyuşturucu madde sattığı belirlenmiş ve cezası TCK 188/4 uyarınca artırılmıştır.
Künye: Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2018/5373 E., 2019/6298 K., 24.09.2019
Hastane Yakınında Uyuşturucu Bulundurmak
Sanığın devlet hastanesinin girişinde madde bulundurması nedeniyle, ağırlaştırılmış ceza uygulanmıştır.
Künye: Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2017/4832 E., 2018/5942 K., 19.06.2018
İbadethane Etrafında Uyuşturucu Suçu
Cami avlusunda ele geçirilen esrar nedeniyle sanığın cezası %50 oranında artırılmıştır.
Künye: Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2016/7283 E., 2017/8421 K., 12.12.2017
Kışla Etrafında Suçun İşlenmesi
Sanığın askeri kışlanın önünde madde satması nedeniyle cezası artırılmıştır.
Künye: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2015/4638 E., 2017/6817 K., 19.10.2017
200 Metrelik Mesafenin Tespiti
Yalnızca “yakın mesafe” ifadesiyle yetinilerek yapılan tespit, artırımlı ceza için yeterli bulunmamış ve karar bozulmuştur.
Künye: Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2017/5234 E., 2018/7921 K., 28.06.2018
TCK 188/4 Suçunun Benzer Suçlarla Karşılaştırılması
| Kriter | TCK 188/1 | TCK 188/4 |
|---|---|---|
| Hareket | İmal, ithal, ihraç | Belirli alanlarda işlenmesi |
| Ceza | 20 yıl ve üzeri hapis | 20 yıl ve üzeri + %50 artırımlı |
| Mekân Unsuru | Aranmaz | Zorunludur |
| Suç Tipi | Tehlike suçu | Nitelikli tehlike suçu |
TCK madde 188/4 Uyuşturucu Ticareti Suçunda Savunma
TCK 188/4, hassas sosyal alanlarda uyuşturucu suçlarını daha ağır cezalandırmak üzere getirilmiş bir düzenlemedir. Okullar, hastaneler, ibadethaneler ve askeri alanların çevresinde işlenen fiillerde cezai sorumluluk artırılmakta; Yargıtay kararlarında ise bu yerlerin açık biçimde tespit edilmesi ve gerekçelere yansıtılması gerektiği belirtilmektedir. Böylece toplumun en kırılgan kesimleri etkili biçimde korunmaya çalışılmaktadır.