Günümüz dijital dünyasında banka hesaplarının yasa dışı amaçlarla kullanılması, hem bireyleri hem de hukuk sistemini ciddi biçimde etkileyen bir problem haline gelmiştir. Özellikle ekonomik zorluk yaşayan bireylerin hesaplarını para karşılığı başka kişilere vermesi, çoğu zaman farkında olunmadan ağır cezai süreçlere sebebiyet vermektedir. Bu içerikte banka hesabı kullandırmanın yasal boyutu, cezai yaptırımları ve emsal mahkeme kararları detaylıca incelenecektir. Banka hesabını başkasına kullandırma suçu veya kiralama suçu (iban kiralama) 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılabilen bir durumdur.
[ez-toc]
Banka Hesabını Kullandırma Eyleminin Hukuki Niteliği
Bir bireyin banka hesabını başka bir kişinin kullanımına sunması, ilk bakışta masum bir davranış gibi görünse de eğer bu hesap yasa dışı işlemlerde kullanılırsa suç teşkil eder. Dolandırıcılık ve yasa dışı bahis gibi suçlar bu yöntemle işlenebilmektedir. Hukuken bu eylem, dolaylı ya da doğrudan cezai sorumluluk doğurur. Türk Ceza Kanunu’nda açık bir tanım olmasa da, Yargıtay kararları bu tür eylemleri TCK m.157, 158, 220 ve 5549 sayılı Kanun m.15’e dayandırarak cezalandırmaktadır.
TCK m.157 ve m.158 Kapsamında Dolandırıcılık Suçları
TCK m.157 kapsamında basit dolandırıcılık; m.158 kapsamında ise nitelikli dolandırıcılık tanımlanmıştır. Eğer kişi hesabını bir dolandırıcıya kasıtlı olarak verirse doğrudan fail olarak yargılanabilir. Ancak hesap kullanımına dair kast ve bilgi yoksa ve somut delil yetersizse beraat mümkündür. Özellikle bilişim sistemlerinin ve banka altyapılarının kullanıldığı dolandırıcılıklar nitelikli suç olarak değerlendirilmektedir.
5549 Sayılı Kanun m.15 Kapsamında Bildirim Yükümlülüğü
Bu kanun, başkasına ait hesaplar üzerinden işlem yapılması durumunda yazılı bilgilendirme yükümlülüğü getirmektedir. Bildirim yapılmadan yapılan işlemler ciddi cezalara tabidir. MASAK raporları ve banka analizleri sonucu hesap hareketlerinin şüpheli bulunması durumunda, hesap sahibine karşı doğrudan ceza soruşturması başlatılabilir.
Yargıtay Kararlarında Banka Hesabı Kullandırma Suçu
Yargıtay’ın içtihatlarında bu suç tipi net olarak ele alınmıştır. Özellikle 2024 yılında verilen bir kararda, hesap sahibinin dolandırıcılıkla irtibatının delillendirilememesi halinde beraat verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Fakat eğer kişi maddi fayda sağlamışsa ya da irtibat açıksa, cezai sorumluluk kaçınılmazdır. Mahkemeler genellikle mesajlaşmalar, kamera kayıtları ve para transferlerinin içeriğini delil olarak kullanmaktadır.
Suç Örgütleriyle Bağlantı ve TCK m.220 Uygulaması
Hesabın bir suç örgütü adına kullanılması halinde kişi, örgüt üyeliği veya yardım suçundan da sorumlu tutulur. Bu durum, cezai müeyyidelerin ciddi şekilde ağırlaşmasına neden olur. Hesap sahibinin örgütle doğrudan temas kurmasa dahi, örgüte yardımcı olacak işlemlerde bulunması yeterlidir. Bu gibi durumlarda ceza oranı 10 yıla kadar çıkabilmektedir.
Etkin Pişmanlık ve Hukuki Destek Almanın Önemi
Kişi, hesabını verdiği kişilerin niyetini geç fark ederse ve yetkili mercilere başvurursa etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Bu da cezada indirim veya davanın hiç açılmamasıyla sonuçlanabilir. Alanında uzman bir ceza avukatı, delil sunumundan etkin pişmanlık beyanına kadar tüm süreci profesyonelce yönetmelidir.
Banka Hesabını Kullandırma Suçunun Benzer Suçlarla Karşılaştırılması
| Suç Türü | Tanımı | İlgisi | Ceza |
|---|---|---|---|
| TCK 157 | Hile ile menfaat sağlama | Hesap dolandırıcılıkta kullanıldıysa suç oluşabilir | 1–5 yıl hapis + para cezası |
| TCK 158 | Nitelikli dolandırıcılık | Bilişim ve banka sistemi aracıysa suç ağırlaşır | En az 4 yıl hapis + adli para cezası |
| 5549 SK m.4 | Kara para aklama | Hesap yasa dışı fon taşırsa suç oluşur | 3–7 yıl hapis + 20.000 gün para cezası |
| TCK 243–245 | Bilişim suçları | Hesap internet dolandırıcılığında araç olmuşsa | 1–6 yıl hapis + para cezası |
| TCK 155 | Güveni kötüye kullanma | Tanıdığa verilen hesap kötüye kullanılırsa | 6 ay – 2 yıl hapis (nitelikli hali daha fazla) |
Banka Hesabımı Başkasına Kullandırdım Ne Yapmalıyım?
Banka hesabınızı başkasına kullandırdığınız da; hakkınızda soruşturma başlatıldıysa paniğe kapılmadan, ilk adım olarak bir ceza avukatına başvurmalısınız. Savunmanızın delillerle desteklenmesi ve ifade sürecinin doğru yönetilmesi hayati önemdedir. İletişim kayıtları, kamera görüntüleri, hesap hareketleri gibi tüm veriler toplanmalı, suçtan kazanç elde edilmediği ispatlanmalıdır.
Banka Hesap Kullandırma Emsal Beraat Kararı
2024 yılında Yargıtay 11. Ceza Dairesi, sanığın hesabını arkadaşına verdiği ve bu kişiye güvenerek hareket ettiği, suçtan kazanç elde etmediği yönündeki savunmasını dikkate alarak beraat kararı vermiştir. Bu karar, hesap sahiplerinin iradesi ve kastı ispatlanamadığında beraatın mümkün olabileceğini göstermektedir.
Banka Hesap Kiralama Suç Mu?
Banka hesabı kiralama ciddi bir suçtur. Öncelikle belirtmek gerekir ki, bir banka hesabını belirli bir çıkar karşılığında başka birinin kullanımına sunmak ciddi bir suç oluşturabilir. 5549 Sayılı Kanun’un 15. maddesi uyarınca, bu suçun temel amacı, vergi mükelleflerinin başkaları adına açılan banka hesapları üzerinden vergilendirilmemiş gelir elde etmelerinin önüne geçmektir. Bahsi geçen kanun maddesi kapsamında, bu suç işlendiğinde altı aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanabilir. Eğer hesap sahipleri, hesabın üçüncü şahıslar tarafından kullanılmaya başlandığını bankaya bildirirlerse, bu cezai yaptırımdan muaf tutulabilirler.
Ayrıca vurgulamak gerekir ki, banka hesabını üçüncü şahıslara bırakmak, sadece yukarıda bahsedilen suçla sınırlı kalmayıp, Türk Ceza Kanunu‘nda belirtilen birçok ciddi suçun da yaptırımlarına maruz bırakabilir.¹
Banka Hesap Kiralama Cezası Nedir?
Banka hesap kiralama suçu nitelikli dolandırıcılık (TCK md. 158/1-f: “Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması) olarak değerlendirildiğinde cezası üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır. Genellikle hapis cezasına ek olarak para cezası da verilmektedir. Iban kiralama suçunun da cezası üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır.
Banka Hesap Kiralama Nasıl Yapılır?
Banka hesap kiralama işlemlerine, yasadışı kumar ve bahisten elde edilen paraların aklanması ya da dolandırıcılık suçunda rastlarız. Zira dolandırıcılık veya bir başka suçtan elde edilen paranın izinin sürülmeden nakledilmesi için suç failleri, mağdur ve habersiz kişilerin banka hesaplarını kiralamaktadırlar. Banka hesap kiralama işlemi halk arasında papara hesabı kiralama veya IBAN kiralama olarak da bilinmektedir. Hesabın kiralanması oldukça tehlikelidir ve suç teşkil edebilir.