Türkiye, stratejik konumu, güçlü ekonomisi ve geniş sosyal hakları nedeniyle her yıl binlerce yabancının vatandaşlık başvurusu yaptığı bir ülkedir. Ancak 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca yapılan başvuruların bir bölümü “milli güvenlik”, “kamu düzeni” veya “eksik evrak” gerekçesiyle reddedilebilmektedir. Ret kararı alınması, vatandaşlık hayallerinin sonu anlamına gelmez; 60 gün içinde açılacak vatandaşlık başvurusu reddi davası ¹ ile kararın iptali mümkündür. Bu makalede davaya dair tüm aşamaları, süreleri ve başarı stratejilerini ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.
[ez-toc]
Hukuki Dayanak
- 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu (m. 9, 12, 46) vatandaşlık kazanma yollarını, ret nedenlerini ve idari/judicial itiraz usullerini düzenler.
- Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik başvuru belgelerini ve değerlendirme sürecini ayrıntılandırır.
- İdare Mahkemelerinde açılan davalar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) hükümlerine tabidir.
Başvurunun Reddedilme Nedenleri
- Kamu Düzeni / Millî Güvenlik Riski – Emniyet ve MİT raporlarına dayanan olumsuz tespitler.
- Yetersiz veya Yanlış Yatırım – Gayrimenkul ya da fon yatırımı alt limitlerinin (2023 itibarıyla 400.000 USD) karşılanmaması.
- Eksik / Yanlış Evrak – Sabıka kaydı, pasaport, gelir belgeleri vb. eksikleri zamanında tamamlamamak.
- Gerçeğe Aykırı Beyan – Sahte evrak, sahte evlilik ya da hatalı bilgi sunmak.
- İyi Ahlak Şartının Sağlanmaması – Anayasa Mahkemesi, 03.03.2022 tarihli B. No: 2018/31431 sayı‑lı kararında idarenin “iyi ahlak” kavramını soyut gerekçelerle reddetmesini hak ihlali saymıştır
Tebliğ ve Sürelere Dikkat
Ret kararı tebliğ edildiği andan itibaren:
60 gün içinde doğrudan İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir Önce Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne itiraz edilecekse, 30 günlük idari inceleme süresince dava süresi durur; cevap gelmezse kalan süre işlemeye devam eder
İdari İtiraz Aşaması
İtiraz dilekçesi; başvuru formu, yeni deliller, kapsamlı savunma ve tercümeli evrakla verilir. İdare, itirazı kabul ederse dava açmaya gerek kalmaz; reddederse işlem kesinleşir ve İYUK m. 7 uyarınca davaya gidilir.
Vatandaşlık Başvurusu Reddi Davası Nasıl Açılır?
Görevli Mahkeme
Ret kararını veren makama göre başvuru sahibinin ikamet adresinde yetkili İdare Mahkemesi.
Dilekçede Bulunması Gerekenler
- Kararın özetlenmesi ve tebliğ tarihi.
- Hukuka aykırılık nedenleri (yetki, şekil, sebep, konu, amaç).
- Delil listesi (temiz sabıka, banka dekontları, çalışma izni, emniyet raporuna itiraz).
- Yürütmenin durdurulması talebi (özellikle deport riski varsa).
Harç ve Masraflar
2025 yılı için dava harcı 2.065 TL (yasada muafiyet yoksa). Adli yardım talebi koşulları varsa masraflar ertelenebilir.
Delil ve Strateji
- Güvenlik Soruşturmaları: Somut isnada dayanmayan F‑T‑O, INTERPOL hitleri gibi kayıtlar Danıştay’ın 10. Dairesi 2020/4434 K. kararında iptal gerekçesi yapılmıştır
- Yatırım Belgeleri: Gayrimenkul değerleme raporları SPK lisanslı firmalardan olmalıdır.
- İyi Ahlak: Çalışma izinleri, vergi kayıtları, toplumsal katkı projeleri başvurucu lehine sunulabilir.
- Zamanaşımı: 60 günlük süre kaçırılmışsa, tebellüğ hatası veya fiilî öğrenme tarihi üzerinden süre tartışması yapılabilir.
Yargı Kararları Işığında Başarı Kriterleri
- Danıştay, “kamu düzeni” kavramının soyut değil, somut ve güncel tehlikeye dayanmasını şart koşar.
- Anayasa Mahkemesi, öznel kanaate dayalı ret işlemlerini özel hayata saygı hakkı ihlali olarak değerlendirip yeniden yargılama yapılmasına hükmeder (B. No 2018/31431).
- Yerleşik içtihat, itiraz yolunu tüketmeden dava açmanın sonucu etkilemediğini kabul eder
Sık Yapılan Hatalar ve Avukatın Rolü
- Süre Kaçırmak: 60 gün hesabında tebliğ zarfı, postalama tarihi ve e‑tebliğ saatine dikkat edilmemesi.
- Eksik Argümantasyon: Ret gerekçesine uygun delil sunmamak.
- Dil Sorunları: Belgelerin yeminli tercümelerinin olmaması.
Profesyonel avukat; süreleri yönetir, eksik evrakı tamamlar, itiraz‑dava dilekçesini hukuki gerekçe ve emsal kararlarla güçlendirir, duruşmada sözlü savunma yapar.
Maliyet ve Süreç Yönetimi
Davalar genellikle 8–18 ay sürer. Yürütmenin durdurulması kararı alınırsa tekrar başvuru süreci hızlanabilir. Başarı oranı, delil bütünlüğü ve önceki güvenlik kayıtlarının niteliğine göre %60–80 aralığındadır.
Sonuç ve Çağrı
Vatandaşlık reddi sizi yıldırmasın. 60 gün içinde hukuka uygun savunma ve emsal kararlara dayalı dava açarak hakkınızı geri alabilirsiniz. Deneyimli ekibimiz, başvurunuzun en kısa sürede olumlu sonuçlanması için yanınızdadır.
Sık Sorulan Sorular
Vatandaşlık başvurusu reddi davası kaç günde sonuçlanır?
Mahkemenin iş yüküne göre 8–18 ay; yürütmenin durdurulması alınırsa etkisi daha erken görülebilir.
İdari itiraz zorunlu mu?
Hayır. İtiraz opsiyoneldir; doğrudan dava açabilirsiniz
60 günlük süreyi kaçırdım, ne yapabilirim?
Usul hatası, tebligat eksikliği veya “fiilî öğrenme” tarihine dayanarak sürenin yeniden başlaması talep edilebilir, fakat istisnai bir yoldur.
Davayı kazandığımda otomatik olarak vatandaş olur muyum?
Mahkeme, ret kararını iptal eder; idare başvuruyu yeniden değerlendirir. Eksik evrak varsa tamamlamak gerekebilir.
Kamu düzeni gerekçesini nasıl çürütebilirim?
Temiz sabıka, referans mektupları, SGK kayıtları, sosyal sorumluluk projeleri sunarak.
Yatırım yoluyla başvurum reddedildiyse yatırımı geri çekmeli miyim?
Hayır. Yeniden değerlendirme sırasında yatırımın devam ediyor olması lehinize olacaktır.
Çocuklarım davadan etkilenir mi?
Evet. Ebeveynin vatandaşlığı onaylandığında reşit olmayan çocuklar yararlanabilir (5901 m. 8).
Avukat tutmak zorunlu mu?
Zorunlu değil, ancak idari‑yargısal teknik süreç nedeniyle avukat ile takip başarı ihtimalini artırır.
Türkiye’de ikamet iznim yoksa dava açabilir miyim?
Evet. Başvurucunun Türkiye’de fiilî bulunması şart değildir; vekâletname ile dava açılabilir.
Mahkeme harçlarından muaf olabilir miyim?
Gelir seviyeniz düşükse “adli yardım” talebi yapılabilir; mahkeme uygun görürse harç ve masraflar ertelenir.
Kaynak